تمرینات آموزش مکالمه یعنی تمریناتی که برای تقویت مکالمهٔ شما در منابع آموزشی تدوین شده‌اند. مثل این تمرین:
أنا قَرأتُ قصّةً. (هو): هوَ قرأ قصّةً
- (هي) هي قرأتْ قصّةً
- (أنتَ) قرأتَ قصّةً
- (نحن) نحن قرأنا قصّةً
- (أنتُما) ………………..
- (أنتم) ………………..
- (فاطمة) ………………..
- (حُسَين) ………………..
- (حُسَين و علي) ………………..
- (زَهراء و فضّة) ………………..
برخی زبان آموزان قلم به دست می‌گیرند و تمرینات را با مداد پاسخ می‌دهند ولی این کاری اشتباه است. تمرینات برای تقویت «مکالمهٔ» شما تدوین شده است نه «مکاتبه»! یعنی باید به نحو شفاهی ممارست کنید نه نوشتاری! امّا چرا و چطور؟
چرا تمرینات آموزش مکالمه به نحو شفاهی باشد؟
پیش از تکلّم به زبان عربی، می‌بایست به این زبان تفکّر کنید، یعنی عادت کنید گفت و گوهای درونی‌تان به عربی باشد. به گفت و گوهای درونی اصطلاحاً «مونولوگ» می‌گویند و مونولوگ نوعی تمرین است که باید خارج از کلاس بر آن مداومت داشته باشید تا مهارت بیانی شما به عربی تقویت شود امّا به گفت و گو با درون خود اکتفاء نکنید بلکه با بیرون از خود یعنی به «دیالوگ» با دیگری نیز روی بیاورید که این دو، یعنی «مونولوگ» و «دیالوگ» مکمّل تمرینات آموزش مکالمهٔ شما هستند.
برای «دیالوگ»، حضور در کلاس‌های آموزش زبان، محیط‌های عرب زبان، کشور‌های عرب زبان و… مهم است. خلاصه این که باید یک فرد مسلط به عربی را بیابید و با او وارد گفت و گو (یا همان دیالوگ) شوید. چه این فرد مدرس عربی در کلاس آموزشی باشد، چه عرب زبان در محیط عربی. اگر دیالوگی به عربی نداشته باشید به این زبان مسلّط نمی‌شوید.
امّا برخی زبان آموزان دیالوگ دارند امّا با مکث‌های دست و پا گیر و فشار فراوان به مغز و تلاش‌های سخت! مثلاً در کلاس‌هایم، خیلی از شاگردانی را می‌بینم که به آشنایی نسبی از دیالوگ رسیده‌اند امّا خیلی به مغزشان فشار می‌آورند تا بخواهند چند جمله را بیان کنند. مشکل این جاست که تکلّمشان به عربی‌ست امّا تفکرشان به فارسی! در واقع عملی که انجام می‌دهند، تکلم نیست، بلکه ترجمه است! یعنی مفاهیم را در قالب فارسی به ذهن می‌آورند و در بیان به عربی ترجمه می‌کنند و همین ترجمه، دست و پاگیر می‌شود. مشکلِ این برخی، فقدان ممارست‌های مونولوگی‌ست.
مونولوگ به عربی یعنی حتی در زندگی روزمره، وقتی تشنه هستید، در درون خودتان نگویید: «تِشنَمه آب می‌خوام!». بلکه: «أنا عطشان. ارید ماءً». به چند مثال از مونولوگ‌های زیر توجه کنید:
- چقدر قشنگه! جميل.
- من خوبم! أنا بخیر.
- دوست دارم کتاب بخونم! اُحِبّ أن أقرأ الکتاب.
و بسیاری گفت‌وگوهای درونی دیگر در زندگیِ روزمره! عملی که به نظر می‌رسد راحت نیست ولی با اندکی ممارست راحت می‌شود. فقط کافی است اصطلاحات عربی که آموخته‌اید را جایگزین فارسی کنید!
چگونه تمرینات آموزش مکالمه، ممارست شود؟
تمرینات آموزش مکالمه که در کتاب‌ها تدوین شده‌اند، به ممارست‌های مونولوگی شما، جهت می‌دهد. البته جهتی چالشی و همین چالش‌ها موجب رشد است. مثلاً در بخشِ استیعاب (درک مطلب) پرسیده: «مَن جاء إلیٰ الصّف؟» شما این پرسش را برای خودتان با صدای بلند بخوانید و بعد با صدای بلند جوابش را بدهید: «عليٌ جاء إلیٰ الصّف.» یا مثلاً در بخش تدریب (تمرین‌ها) این طور آورده:
البنتُ جالسة. (الرّجل) الرّجلُ جالسٌ.
(الطّفل): ……………………………….
شما با صدای بلند می‌خوانید: «البنت جالسة». سپس تصویر یک دختر بچه‌ای را تصوّر کنید که نشسته است.
بعد (الرّجُل) را که دیدید، یک مرد نشسته را تصور کنید و متناسب با آن، جمله را با صدای بلند بازسازی کنید: «الرّجلُ جالسٌ.»
بعد (الطّفل) را که دیدید، دوباره یک کودک نشسته را تصور کنید و متناسب با آن، جمله را با صدای بلند بازسازی کنید: «الطّفل جالسٌ.»
تمرین به این نحو، ممارست مونولوگی شما را تقویت می‌کند. سپس ما در کلاس‌های حضوری، همین تمرینات را به دیالوگ تبدیل می‌کنیم. یعنی اگر شما در منزلتان، این تمرین‌های مونولوگی را به خوبی انجام داده باشید، در کلاس دیالوگ‌های خوبی برقرار خواهد شد و مدرّس به سطوح پیشرفته‌تری از تمرینات آموزش مکالمه خواهد پرداخت و خودتان از پیشرفت خودتان لذت خواهید برد.
